කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය කියන්නේ කුමක්ද?

ඉන්දියාවේ කූඩන්කුලම් න්‍යෂ්ඨික බලාගාරය විසින් ලංකාව තුල ඇති කල හැකි විනාශය පිළිබඳව මහජන සාකච්චාවක් ඇති කිරීම පිළිබඳව ජන අරගල ව්‍යාපාරය ඇතුළු සංවිධාන කීපයක් සමග අප සාකච්චාවක් පැවැත්වීම පිළිබඳව දීප්ති කුමාර ගුණරත්න මහතා ගේ කණ්ඩායම බොහෝ සේ කලබල වී ඇත. අප පිළිබඳව අර්ථ විරහිත මඩ ගැසීම් නොකරන ලෙස ඔවුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටියත් ඔවුන් එය පිළිගන්නේ නොමැති නිසා අපට කලින් කලට මෙවැනි දේ ලිවීමට සිදුවේ. මෙවර ඔවුන් අපට එරෙහිව නගනා ප්‍රධාන අවලාද දෙකකි. එකක් මෙම බ්ලොග් අඩවියේ තිබෙන්නේ අලි කුණුහරුප ගොඩක් බවයි. දෙවනුව කල්‍යානන්ද පෙරේරා සහ වංගීස සුමනසේකර මානසික රෝගීන් බවයි (නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි මානසික රෝගියෙක්ද නැතිද කියා පැහැදිලිව සඳහන් නොවේ - අනේ බොහොම ස්තුතියි දීප්ති!). මෙම බ්ලොග් අඩවියේ පලවන කුණුහරුප මොනවාදැයි සඳහන් කර තිබුනිනම් එයට පිළිතුරු දීම පිළිබඳව සලකා බැලිය හැකිව තිබුණි. අනෙක් අතට සායනික පුහුණුවක් නැතිව මිනිසුන් මානසික රෝගීන් ලෙස මෙලෙස විනිශ්චය කරනා විශ්මිත මනෝ විශ්ලේෂණ න්‍යාය ෆ්‍රොයිඩ් ට හෝ ලැකෝන් ට සම්බන්ධයක් නැති 'රත්මලාන ප්‍රවාදයක්' වන හෙයින් මේවා අසා සිටිනා නූගත් මෝඩ තරුණයන් ගැන අපට අනුකම්පා කල හැකිය. අප මෙවැනි මඩ ගැසීම් වලට බය නොවේ. අප විසින් ඔවුන්ට කල බුද්ධිමය අභියෝගයන් නොදැක්කා සේ කට්ටි පනිමින් සිටිනා මෙම ගොම ගසන්නන් හට අපිට කීමට ඇත්තේ ඔබලා ඒවාට පිළිතුරු නොදුන් බව අප දන්නා බව පමණි.  එම නිසා අපගේ පුද්ගලික ජීවන ඉතිහාසයේ අතීත සම්බන්ධකම් ගැන කුණු කන්දල් ලිවීමෙන් අපි එය 'කාලයේ වැලිතලාව' තුල යට යන්නට ඉඩ නොදෙන්නෙමු. ඔවුන් 'හේගලියානු බුද්ධිමතුන්' ලංකාවට ගෙන එන බවට කල බොරු කතා නැවත මතක් කරන්නෙමු. බදියුගේ සද්භාවවේදය ගැන මළපොතේ අකුරක් දන්නේ නැතිව අපගේ අදහස් විවේචනය කල ආකාරය මතක් කරන්නෙමු. 

කෙසේ වුවත් පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂයට අප සම්බන්ධ කරමින් ඔවුන් ගොඩ නගනා ප්‍රභන්ධය අපිට, අප අවසාන වරට සාකච්චා කරමින් සිටි 'ලක්ෂ්‍යයක් වෙනුවෙන් සටන්වදිනවා කියන්නේ කුමක්ද' කියන එක සම්බන්ධයෙන් වන මීළඟ කොටසට යහපත් පූර්විකාවක් වශයෙන් ගත හැකිය. 'දේශපාලන පක්ෂය' යන ආකෘතියෙන් අපට තවදුරටත් දේශපාලනය කරන්නට හැකිද? අපි මේ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරක් සොයමු. අපි අපේ අවසන් සටහන නතර කලේ අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් අරගල කිරීම කල යුත්තේ ඇයිද කියනා ප්‍රශ්නයත් සමගය. 

අප කිසියම් දෙයක් වෙනුවෙන් අරගල කල යුත්තේ පවත්නා තත්වය නිවැරදි නොවන බව අප සිතනා නිසාය. එවිට අපට නිවැරදි තත්වය පිළිබඳව කිසියම් අදහසක් තිබිය යුතුය. නැතිනම් නිවැරදි වන්නේ කුමන දිශානතියක් වෙනුවෙන් ක්‍රියාකාරී වීමද යන්න පිළිබඳව අපට උපකල්පිතයක් තිබිය යුතුය. අපි දැන් මේ ප්‍රශ්නය වෙත හැරෙමු. ඒ සඳහා අප විසින් පරිවර්තනය කරන ලද ඇලේන් බදියුගේ "සාකෝසී යනු කුමක්ද?" යන කෘතියෙන් තරමක් දීර්ඝ උපුටා ගැනීම් කීපයක් වෙත හැරෙමු.

" 'කොමියුනිස්ට්වාදය' යන්නෙන් අප අදහස් කරන්නේ කුමක්ද? 1844 අත්පිටපත් වලදී මාක්ස් තර්ක කල පරිදි කොමියුනිස්ට්වාදය යනු මිනිස් වර්ගයාගේ ඉරණම පිලිබඳ අදහසකි. අද වන විට දිරා පත් වී ඇති 'කොමියුනිස්ට්' කියන විශේෂණ පදයෙන්, හරියට 'කොමියුනිස්ට් පක්ෂ', 'කොමියුනිස්ට් රාජ්‍ය' නැතිනම් 'කොමියුනිස්ට් ලෝකය' ('කොමියුනිස්ට් රාජ්‍ය' යන්න විරුද්ධාර්ථයක් {oxymoron} යන්නත් ඒ වෙනුවට ව්‍යාකූල නාමකරණයක් වූ 'සමාජවාදී රාජ්‍ය' යන්න බුද්ධිමත් ලෙස තෝරාගත් බවත් අපි අමතක කරමු') වැනි ප්‍රකාශන වලදී යෙදෙනා අයුරින්, මෙම වචනය සම්පූර්ණයෙන් වෙන් කල යුතු වේ. අප පසුව හඳුනා ගන්නා ලෙස වචනයේ මෙම භාවිතයන්  අයත් වන්නේ උපන්‍යාසය සද්භාවයට-පැමිණීම (coming-to-be) වෙමින් තිබුණු කාලයකටයි. 

පළමුවෙන්, එහි ගණික (generic) අර්ථයෙන් ගත් විට 'කොමියුනිස්ට්' යනු නිශේධනාත්මක ලෙස - එහි සෞත්‍රික (canonical) පථීථය වූ 'කොමියුනිස්ට් ප්‍රකාශණය' තුළ අපිට දැකිය හැකි වන පරිදි - පංතීන්ගේ තර්කණය, ආධිපත්‍යධාරී පංතියක් වෙනුවෙන් සැබවින් වැඩකරන ජනයාගේ මූලධාර්මික යටත් වීම ජයගත හැකිය යන්නයි. ඈත අතීතයේ සිට ඉතිහාසය තුල තිබුණු මෙම සැකැස්ම මග නොහැරිය හැකි නොවේ. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජ්‍ය තුලින් මූර්තිමත් වන ධනය හිමි සහ එහි පැතිරීම සංවිධානය කරන්නන්ගේ කතිපයාධිකාරී බලය ගලවාහල නොහැකි නොවේ. කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය වන්නේ ධනයේ අසමානතාවය මෙන්ම ශ්‍රම විභජනයද මුලිනුපුටා දැමිය හැකි වෙනස් ආකාරයේ සාමූහික සංවිධානගතවීමක් ප්‍රායෝගිකකරණය කළ හැකි බවයි : සෑම පුද්ගලයෙකුම 'බහු-කාර්ය කම්කරුවෙකු' වන අතර විශේෂයෙන් ම ජනයා කායික හා මානසික වැඩ අතරත් ගම සහ නගරය අතරත් හුවමාරු වනු ඇත. බිහිසුණු ධනස්කන්ධයන් පුද්ගලිකව අත්පත් කර ගැනීම සහ එය පවුල් උරුමයක් ලෙස දායාද වීම අතුරුදහන් වනු ඇත. සිවිල් සමාජයෙන් ස්වායත්ත වූ මිලිටරි සහ පොලිස් බලය ඇති මර්ධනකාරී රාජ්‍යයක සාංදෘෂ්ඨිකත්වය (existence) තවදුරටත් බැලූ බැල්මට පෙනෙන අනිවාර්යතාවයක් ලෙස නොපෙනෙනු ඇත. මාක්ස් අපට කියනවා - ඔහු මෙය දුටුවේ ඔහුගේ ප්‍රධානම එකතු කිරීම ලෙසයි - පැරැණි ලෝකයේ නටඹුන් විනාශ කිරීමේ අරමුණින් යුතුව 'කම්කරු පංති ආඥාදායකත්වයක' කෙටි අනුක්‍රමණයකින් පසුව, රාජ්‍ය 'වියැකී යෑමට' හැකි වන පරිදි නිෂ්පාදනයන්ගේ හා නිර්මාපකයන්ගේ 'නිදහස් සබඳතා' මත පදනම් වූ යළි සංවිධානය වීමේ දීර්ඝ අනුක්‍රමණයක් ඇති වනු ඇත.         

කොමියුනිස්ට්වාදය යන්නෙන් හැඳින්වෙන්නේ මෙම පොදු බුද්ධිමය යළි-ඉදිරිපත්කිරීම් වල  කුලකය පමණි. කාලය තුළ කොතරම් ප්‍රාදේශීය සහ සීමිත උවත්, ස්ථාපිත මතවාදයන්ගේ - අසමානතාවයන්ගේ සහ ඒවා ආරක්ෂා කරනා රාජ්‍ය උපකරණයක අනිවාර්යතාවය - පර්යායෙන් ඛණ්ඩනය වන සහ විමුක්තිකාමී දේශපාලනයේ අසම්පූර්ණ කොටසක් ගොඩනගන ඕනෑම මැදිහත්වීමක සිතිජය වන්නේ මෙම කුලකයයි. වෙනත් වචනයකින් කියනවා නම් කොමියුනිස්ට්වාදය යනු වැඩසටහනක් වෙනුවට නියාමක ක්‍රියාකාරිත්වයක් (regulatory function) ඇති 'අදහසක්' (Idea) ලෙස කාන්ට් නම් කල දෙයයි. මවිසින් මෙතැනදී නිර්වචනය කර ඇති ආකාරයට මෙම කොමියුනිස්ට් මූලධර්මයන්, සාමාන්‍යයෙන් කෙරෙන පරිදි, යුතෝපීය යැයි කියා පැවසීම විකාරරූපී වේ. සෑම විටම වෙනස් ආකාරයෙන් යථාර්ථවත් (actualized) වන සහ වෙනස් දේශපාලන ආකෘතීන් අතර බෙදුම් රේඛා නිපදවීමට සේවය කරන මේවා බුද්ධිමය රටාවන්ය. පුළුල් වශයෙන් ගත්විට ඕනෑම සුවිශේෂ දේශපාලන අනුක්‍රමණයක් එක්කෝ මෙම මූලධර්මයන් සමග එකඟ වන්නේය නැතිනම් විරුද්ධ වන්නේය, විරුද්ධ වනවානම් එය ප්‍රතික්‍රියාකාරී වේ. මේ අර්ථයෙන් ගත් විට 'කොමියුනිස්ට්වාදය' යනු දේශපාලන වාද විවාද වලදී, එම වචනය එලෙසෙම යොදා නොගත්තද, නිතර භාවිතා වන විවරණෝපයෝගී (heuristic) උපන්‍යාසයකි. සාත්‍රේ කියූ පරිදි 'සෑම ප්‍රති-කොමියුනිස්ට්වාදියෙක්ම සූකරයෙකි' යන්න තවමත් සත්‍යය වන්නේනම් එය එසේ වන්නේ සිය මූලධර්ම මත හෝ එවැන්නක් නොමැතිවීම මත කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසයට, එහි ගණික අර්ථයෙන් ගත් විට, රූපිකව විරුද්ධ තැන සිටගන්නා ඕනෑම දේශපාලන අනුක්‍රමණයක්, සමස්ත මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ විමුක්තියට සහ ඒ අනුව මිනිස් වර්ගයාගේ අව්‍යාජ මිනිස් ඉරණමට විරුද්ධ වේයැයි තීන්දු කිරීමට සිදුවන නිසාය. කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය මගින් මිනිස් වර්ගයාගේ සද්භාවයට-පැමිණීම (coming-to-be) ආලෝකමත් නොකනරන ඕනෑම අයෙක් - ඔවුන් කුමන වචන යෙදුවත්, මෙහිදී වචන වලට ඇත්තේ අඩු වටිනාකමකි - මිනිස් වර්ගයා එහි සාමූහික සද්භාවයට-පැමිණෙමින්-හිඳිම (becoming) යන්න සම්බන්ධයෙන්, සත්ව භාවයට ඌණනය කරයි. අපි දන්නා පරිදි මෙම සත්ව භාවයට ඇති සමකාලීන - එනම් ධනේශ්වර නම වන්නේ 'තරඟකාරිත්වයයි'. පුද්ගලික අවශ්‍යතාවයන්ගේ සහ වෙන කිසිවක් නොමැතිව කෙරෙනා යුද්ධයයි.

සමානාත්මතාවයේ ශුද්ධ වූ අදහසක් ලෙස, කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය රාජ්‍යයේ සාංදෘෂ්ඨික වීමේ ආරම්භයේ සිටම ප්‍රායෝගික තලයන් තුල සැකයකින් තොරවම සාංදෘශ්‍ය විය. සමානාත්මතාවාදී යුක්තියේ නාමයෙන් මහජන ක්‍රියාකාරකම් රාජ්‍ය බලහත්කාරයට එරෙහි වූ සැණින් අපට කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසයේ අසම්පූර්ණ කොටස් නැතිනම් කළල අවස්ථාවන් හමුවේ. අවාසනාවකට මෙන් අපෙන් වෙන්ව ගිය  ෆ්‍රන්සුවා බාමේ (Francois Balmes) සමඟ මවිසින් ලියන ලද 1976 ප්‍රකාශනයට පත් වූ De l'ideologie යන පොත් පිංච තුළ අපි 'කොමියුනිස්ට් අවිචල්‍යයන්' (invariants) හඳුනා ගැනීමට යෝජනා කළේ මේ නිසාය. ස්පාටකස් විසින් නායකත්වය දුන් වහලුන්ගේ නැතිනම් ටෝමාස් මුන්සෙයාර් (Thomas Munzer) විසින් නායකත්වය දුන් ජර්මන් ගොවියන්ගේ වැනි ජනප්‍රිය කැරළි යනු කොමියුනිස්ට් අවිචල්‍යයන්ගේ ප්‍රායෝගික සාංදෘෂ්ඨිකත්වය සඳහා නිදර්ශන වේ.

කෙසේ උවත්, ප්‍රංශ විප්ලවයේ සමහරක් ක්‍රියාධරයන් සහ චින්තකයන් විසින් එයට ලබා දුන් විවෘත ආකෘතිය සමඟ කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය දේශපාලන නූතනත්වය ආරම්භ කරයි. බුර්ෂුවා පංතිය විසින් සිය බලය සඳහා යන ගමනේ උපකරණයක් ලෙස භාවිතා වන 'ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී' දේශපාලන ආකෘතීන් වලට ගැට නොගසමින්, ancien regime හී මානසික ව්‍යූහයන් පහතට ඇද දැමුයේ මෙයයි. මෙම කරුණ අතිශයින් වැදගත් වේ : ආරම්භයේ සිටම කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය කිසිදු අයුරකින් වර්තමානයේ පාර්ලිමේන්තුවාදයට පාර කැපූ 'ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී' උපන්‍යාසය සමග සමපාත වූයේ නැත. එයට ඇත්තේ වෙනත් ඉතිහාසයක් සහ වෙනත් සිදුවීම්ය. කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසයෙන් ආලෝකමත් වූ විට වැදගත්යැයිද, නිර්මාණශීලී යැයිද කියා පෙනෙනා දෙය - බුර්ෂුවා-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ඉතිහාසවේදය විසින් තෝරා ගන්නා දෙයින් මූලිකව වෙනස් වේ. මේ නිසා තමයි මාක්ස්, නූතන විමුක්තිකාමී දේශපාලනයේ පළමු ප්‍රතිඵලදායක ශ්‍රේෂ්ඨ අනුක්‍රමණයට භෞතිකවාදී පදනමක් දෙමින්, පැරිස් කොමියුනයේ පාඩමින් පසුව කොතරම් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී උවත් බුර්ෂුවා රාජ්‍ය විනාශ කළ යුතුයැයි පවසමින් එක් අතකින් 'කොමියුනිස්ට්වාදය' නම් වචනය බාරගෙන අනිත් අතින් මොනම ආකාරයක හෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී 'දේශපාලනවාදයකින්' (politicism) තමන්ව ඈත් කර ගනු ලබන්නේ. 

කොහොම කොහොම හරි, කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසයේ සිතිජ පසුබිම තුල තබා වැදගත් සහ නොවැදගත් දෙය තීරණය කරන්නට, කුමන ලක්ෂ්‍යයක ප්‍රතිවිපාක වෙනුවෙන් ඔබ පෙනී සිටිනාවද යන්න තීරණය කිරීමට, මම ඔබට බාර දෙනවා. නැවතත් කිව යුත්තේ එය නිවැරදි උපන්‍යාසය බවත් එහි මූලධර්මයන් වෙත, එය වෙනස් සන්ධර්භයන් තුළ කුමන වෙනස් කම් වලට ලක් උවත්, අපට ඇමතිය හැකි බවයි.

සාත්‍රේ සම්මුඛ සාකච්චාවකදී කී දෙයක් මම වෙන වචන වලින් කියන්නම් : කොමියුනිස්ට් උපන්‍යාසය නිවැරදි නොවේනම්, එය ප්‍රයෝගිකකරණය කල නොහැකිනම්, එහි අර්ථය වන්නේ මිනිස් වර්ගයා යන්න එය තුලම ගත් විට (thing in itself) කුහුඹුවන්ගෙන් හා වේයන්ගෙන් එතරම් වෙනස් නොවන බවයි. ඔහු මින් අදහස් කළේ කුමක්ද? සියළුම සාමූහික හා පුද්ගලික සාංදෘෂ්ඨිකත්වයන්ගේ මුල මැද අග වන්නේ තරඟකාරීත්වය, 'නිදහස් වෙළඳපොල', පුංචි පුංචි සතුටවල්වල එකතූන් සහ දුර්වලයන්ගේ ආශාවෙන් ඔබව ආරක්ෂා කරන පවුරුනම්, එසේ නම් මිනිස් සත්වයාගේ සතපහක වටිනාකමක් නොමැත."

ඇලේන් බදියු, "සාකෝසී යනු කුමක්ද?", පි.අ. 128 - 133

දැන් මෙම උපන්‍යාසය මත සිට අප අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් අරගල කල යුතුයි කියා යෝජනා කරන්නේ ඇයි? මේ සඳහා අපට අවශ්‍ය වන්නේ මෙම උපන්‍යාසයේ ඉතිහාසය තුල වත්මන් මොහොත සූත්‍රගත කර ගැනීමයි. මේ සඳහා අපි මීළඟ කොටසෙන් යොමු වෙමු.